Το νιτρικό οξείδιο ή αλλιώς μονοξείδιο του αζώτου (NO) είναι μια χημική ένωση που διαδραματίζει ρόλο κλειδί στην διαστολή των αιμοφόρων αγγείων. Συντίθεται από το αμινοξύ αργινίνη και καταλύεται από 3 ένζυμα, 1 εκ των οποίων παράγεται στην εσωτερική επένδυση των αρτηριών (ενδοθήλιο). Μόλις η αργινίνη συναντήσει αυτό το ένζυμο μετατρέπεται σε νιτρικό οξείδιο και η αρτηρία διαστέλλεται. Αυτό συνεπάγεται με καλύτερη κυκλοφορία, χαμηλότερη αρτηριακή πίεση και πιο αποτελεσματική τροφοδότηση οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών σε όργανα και ιστούς, συμπεριλαμβανομένων και των μυών.
Τι είναι το Nιτρικό Οξείδιο | Νιτρικά συμπληρώματα
Το συχνό λάθος με τα συμπληρώματα αύξησης νιτρικού οξειδίουΗ λήψη αργινίνης από το στόμα λοιπόν φαίνεται να αποτελεί την ιδανικότερη επιλογή για την βελτίωση του μυϊκού πρηξίματος (μυϊκή υπεραιμία) και την γρήγορη απομάκρυνση των μεταβολικών προϊόντων των μυϊκών κυττάρων (waste products). Κάτι τέτοιο όμως δεν ισχύει. Επανειλημμένες έρευνες έχουν δείξει ότι μόνο το 40% της δόσης καταφέρνει να φτάσει στο αίμα, διότι όταν λαμβάνεται από το στόμα έχει να αντιμετωπίσει μια πληθώρα «ασπίδων» του σώματος, όπως το ένζυμο αργινάση (το τελευταίο ένζυμο του κύκλου της ουρίας) στο στομάχι που το καταστρέφει σε μεγάλο βαθμό. Η αργινίνη φαίνεται να δουλεύει αποτελεσματικά σαν προωθητής της έκκρισης αυξητικής ορμόνης από την υπόφυση, όταν όμως λαμβάνεται ενδοφλέβια σε δόσεις των 30 γραμμαρίων. Μια τέτοια ποσότητα είναι αδύνατον να ληφθεί από το στόμα (per os), καθώς η κατανάλωση πάνω από 10 γρ. αργινίνης είναι ικανή να προκαλέσει ναυτία, εμετό και γαστρεντερικά προβλήματα.
Τα πιο πολλά συμπληρώματα που περιέχουν αργινίνη βρίσκονται γύρω στα 4 γραμμάρια, δόση μη αποτελεσματική για την προώθηση του nitric oxide (ΝΟ), με εξαίρεση ειδικές περιπτώσεις που κάποιος έχει βλάβη στο εσωτερικό τοίχωμα των αρτηριών ή πάσχει από υψηλή αρτηριακή πίεση. Η διαδικασία μέτρησης του NO αποτελεί πρόκληση καθώς, το νιτρικό οξείδιο είναι ουσιαστικά ένα άχρωμο αέριο που παράγεται πολύ γρήγορα, με χρόνο ημίσειας ζωής που διαρκεί μερικά δευτερόλεπτα. Για τον λόγο αυτό ήταν δύσκολο να απομονωθεί από τους επιστήμονες μέχρι περίπου την δεκαετία του ’90. Όταν οι bodybuilders χρησιμοποιούν συμπληρώματα NO, πολλά από αυτά περιέχουν υδατάνθρακες, προκαλώντας έκκριση ινσουλίνης. Μια άγνωστη ιδιότητα της ινσουλίνης είναι ότι προωθεί την σύνθεση νιτρικού οξειδίου (ΝΟ). Με αυτόν τον τρόπο κάποιος που χρησιμοποιεί ένα τέτοιο συμπλήρωμα κατά πάσα πιθανότητα θα βιώσει αγγειοδιαστολή.
Ποιος είναι ο σωστός τρόπος αύξησης νιτρικού οξειδίου;
Όπως ειπώθηκε προηγουμένως η λήψη αργινίνης από το στόμα τις περισσότερες φορές δεν έχει αποτέλεσμα. Αυτό σας αφήνει με δύο επιλογές.
1) Από διατροφήΗ πρώτη είναι να καταναλώσετε τρόφιμα πλούσια σε νιτρικά ιόντα. Θυμάστε πριν που αναφέραμε πόσο δύσκολο είναι να μετρηθεί η ποσότητα νιτρικού οξειδίου στο σώμα ; Από ότι φαίνεται ο μεταβολισμός του αφήνει προϊόντα που είναι εύκολο να μετρηθούν. Αυτά τα μεταβολικά προϊόντα είναι τα νιτρικά και νιτρώδη ιόντα (ΝΟ3 και ΝΟ2 - διαφέρουν κατά ένα μόριο οξυγόνου) και το θετικό είναι ότι μπορούν να μετατραπούν πίσω σε μονοξείδιο του αζώτου (NO) μέσω της δράσης συγκεκριμένων ενζύμων. Η πρόσληψη τους μπορεί να γίνει με την κατανάλωση συγκεκριμένων λαχανικών ή καταναλώνοντας 170-225 γρ. χυμό από παντζάρι 2,5 ώρες πριν την προπόνηση. Και οι δυο τεχνικές θα αυξήσουν αρκετά την παραγωγή νιτρικού οξειδίου (NO) παρέχοντας νιτρικά ιόντα, τα οποία μετατρέπονται σε νιτρώδη από τα βακτήρια της στοματικής κοιλότητας και έπειτα σε νιτρικό οξείδιο (NO) από ένζυμα που βρίσκονται στο στομάχι.
2) Από συμπληρώματαΌσων αφορά την λήψη αποκλειστικά συμπληρωμάτων για την ενίσχυση του νιτρικού οξειδίου τα πρωτεία κατέχει η κιτρουλίνη, η οποία αποτελεί ένα τελικό προϊόν του μεταβολισμού του αμινοξέος γλουταμίνη. Η γλουταμίνη από μόνη της αποτελεί ένα ιδιαίτερο αμινοξύ το οποίο χαρακτηρίζεται «ημιαπαραίτητο», καθώς είναι απαραίτητο κυρίως κάτω από περιπτώσεις έντονου στρες. Η κιτρουλίνη αποτελεί μεταβολικό προϊόν και του μεταβολισμού της αργινίνης και μπορεί να μετατραπεί πάλι σε αργινίνη στα νεφρά. Αυτό αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό της κιτρουλίνης, η οποία σε αντίθεση με την αργινίνη διαπερνάει το συκώτι και ταξιδεύει στα νεφρά για να μετατραπεί σε αργινίνη.
Το όνομα κιτρουλίνη προέρχεται από την λέξη “citrullus”που σημαίνει καρπούζι στα Λατινικά, καθώς αυτό αποτελεί την σπουδαιότερη πηγή της. Υπάρχει φυσικά και σε μικρότερες ποσότητες σε άλλα τρόφιμα, όπως στο πικρό πεπόνι, στην κολοκύθα, στην νεροκολοκυθιά και στα αγγούρια. Βέβαια θα χρειαστεί να φάτε πολύ μεγάλες ποσότητες καρπουζιού για να φτάσετε την ποσότητα που θα λαμβάνατε από ένα συμπλήρωμα. Για να εξασφαλίσετε 10 γρ. αργινίνης (προερχόμενα από την μετατροπή της κιτρουλίνης) θα έπρεπε να φάτε πάνω από 3.5 κιλά καρπούζι, με την πιο πολύ κιτρουλίνη να βρίσκεται στην φλούδα. Με λίγα λόγια η κιτρουλίνη αποτελεί ιδανικότερη πηγή αργινίνης από την ιδία την αργινίνη, διότι κατά την πορεία της στο σώμα δεν καταστρέφεται στο συκώτι. Ιδανική δοσολογία κιτρουλίνης είναι 6-8 γρ., 20-30 λεπτά πριν την προπόνηση.
Τα άρθρα μας προορίζονται για εκπαιδευτικούς και πληροφοριακούς σκοπούς και δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως ιατρικές συμβουλές. Για οποιαδήποτε διευκρίνηση, είτε αλλαγές στο διατροφικό σας πρόγραμμα είτε λήψη οποιουδήποτε συμπληρώματος διατροφής, συμβουλευτείτε τον προσωπικό σας επαγγελματία διατροφολόγο ή γιατρό.
