Τα τελευταία χρόνια το συνένζυμο q10 (coenzyme q10- coQ10) είναι ένα αρκετά διαδεδομένο συμπλήρωμα διατροφής και όχι άδικα. O ρόλος του στην υγεία είναι σημαντικός, καθώς αποτελεί ένα απαραίτητο στοιχείο για την διεκπεραίωση ποικίλων κυτταρικών διαδικασιών που γίνονται στον οργανισμό καθημερινά. Σαν ισχυρός αντιοξειδωτικός παράγοντας που προστατεύει τα κύτταρα από τις ελεύθερες ρίζες και την διαδικασία της γήρανσης, χρησιμοποιείται ευρέως για ιατρικούς λόγους, κυρίως όμως για καρδιοπροστατευτικούς σκοπούς.
Μέχρι και σήμερα μια από τις πιο κοινές και μελετημένες χρήσεις του συνενζύμου q10 είναι η ικανότητα προστασίας της καρδιάς και των αιμοφόρων αγγείων από τις βλαβερές συνέπειες του οξειδωτικού στρες ή αλλιώς της ζημιάς που επιφέρουν οι ελεύθερες ρίζες. Πολλοί άνθρωποι στρέφονται στην χρήση του στην προσπάθεια τους να ελέγξουν καρδιακές παθήσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν καρδιακές αρρυθμίες, υψηλή αρτηριακή πίεση, στεφανιαία νόσο, αθηροσκλήρυνση και συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια.
Έρευνες υποστηρίζουν ότι ασθενείς με άλλες φλεγμονώδεις παθήσεις, όπως η περιοδοντίτιδα, η ακμή, το έλκος του στομάχου κ.λ.π μπορεί να βρουν ότι η λήψη του βοηθάει τόσο στην πρόληψη της επιδείνωσης τους όσο και στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων.
Τι είναι το συνένζυμο q10 ;
Γνωστό και ως ουβικινόνη ή ουβικινόλη, ο όρος συνένζυμο q10 (coQ10) μπορεί να ακούγεται λίγο περίεργος και «τεχνητός», αλλά στην πραγματικότητα αποτελεί ένα απαραίτητο συστατικό του ενεργειακού μεταβολισμού που συντίθεται φυσικά στο σώμα. Χρησιμοποιείται σε διαδικασίες, όπως η τροφοδότηση των κυττάρων με ενέργεια, η μεταφορά ηλεκτρονίων στα μιτοχόνδρια και ο έλεγχος των επίπεδων της αρτηριακής πίεσης. Ο λόγος που δεν θεωρείται «βιταμίνη» είναι επειδή όλα τα ζώα, καθώς και ο άνθρωπος μπορούν να συνθέσουν μικρές ποσότητες συγκεκριμένων συνενζύμων από μόνοι τους ακόμα και χωρίς την βοήθεια της τροφής. Όσων αφορά την πρόσληψη του από την διατροφή οι σπουδαιότερες πηγές είναι το κρέας, τα πουλερικά, τα ψάρια και τα δημητριακά ολικής άλεσης, αλλά δυστυχώς δεν αρκούν στο να ανεβούν σε επιθυμητό βαθμό τα επίπεδα του στο σώμα. Για τον λόγο αυτό προτείνεται η λήψη κάψουλας μετά το φαγητό (είναι λιποδιαλυτή ουσία) για όσους ενδιαφέρονται να αυξήσουν τα επίπεδα του.
Πως το συνένζυμο q10 δουλεύει ;
Για την εξασφάλιση επαρκών ποσοτήτων ενέργειας που απαιτούνται για την επιτέλεση των οργανικών λειτουργιών, τα μιτοχόνδρια των κυττάρων (οργανίδια σε σχήμα τσιγάρου, γνωστά και ως «εργοστάσια παραγωγής ενέργειας του κυττάρου) παίρνουν τα μακροθρεπτικά συστατικά και τα μετατρέπουν σε αξιοποιήσιμες μορφές ενέργειας. Αυτή η διαδικασία μετατροπής απαιτεί την παρουσία του συνενζύμου q10. Επιπλέον σαν «συνένζυμο» το συνένζυμο q10 βοηθάει άλλα ένζυμα να δουλέψουν όπως πρέπει, ώστε να γίνει αποτελεσματικά η χώνευση των τροφών.
Εκτός από τον ρόλο του στην παραγωγή κυτταρικής ενέργειας, λειτουργεί σαν ασπίδα κατά των ελευθέρων ριζών, καθώς μπορεί να υπάρξει σε 3 διαφορετικές οξειδωτικές φάσεις. Η ικανότητα του σε κάποιες μορφές να λαμβάνει και να δωρίζει ηλεκτρόνια αδρανοποιώντας τις ελεύθερες ρίζες είναι αξιοσημείωτη. Επιπλέον σαν ισχυρό αντιοξειδωτικό, το coQ10 μπορεί να αυξήσει την απορρόφηση άλλων απαραίτητων συστατικών. Έχει δειχθεί ότι βελτιώνει την ανασύνθεση της βιταμίνης C και βιταμίνης Ε (δύο βιταμίνες με ισχυρή αντιοξειδωτική δράση), λειτουργώντας συνεργικά και αυξάνοντας την θετική τους δράση. Παρόλο που το σώμα έχει την ικανότητα σύνθεσης μιας ποσότητας coQ10 από μόνο του, η παραγωγή του πέφτει φυσικά καθώς γερνάμε, τότε που ουσιαστικά το έχουμε πιο πολύ ανάγκη από ποτέ. Αυτό σημαίνει ότι όλοι και ειδικά οι μεγαλύτεροι μπορούμε να επωφεληθούμε αν λαμβάνουμε λίγο παραπάνω, τόσο μέσω της διατροφής όσο και από την χρήση ενός ποιοτικού συμπληρώματος διατροφής.
Ποιος πρέπει να πάρει συνένζυμο q10 ;
Η φυσική ικανότητα μετατροπής του coQ10 στην ενεργή του μορφή ονόματι ουβικινόνη ή ουβικινόλη εξασθενεί με την πάροδο του χρόνου. Η πτώση είναι ιδιαίτερα εμφανής σε άτομα άνω των 40 ετών, ιδιαίτερα εκείνων που λαμβάνουν στατίνες. Έχει επίσης βρεθεί ότι άνθρωποι με διαβήτη, καρκίνο και συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια τείνουν να έχουν μειωμένα επίπεδα coQ10 πλάσματος. Για τους λόγους αυτούς το coQ10 προτείνεται ιδιαίτερα σε άτομα με καρδιακά προβλήματα. Αυτά περιλαμβάνουν οποιονδήποτε με :
- Ιστορικό με καρδιαγγειακά επεισόδια ή στεφανιαία νόσο
- Υψηλή χοληστερόλη (ιδιαίτερα όταν γίνεται και χρήση στατίνων)
- Υψηλή αρτηριακή πίεση
- Αθηροσκλήρυνση
- Στηθάγχη
- Πρόπτωση μιτροειδούς βαλβίδας
Εκτός από τις θετικές τους επιδράσεις στο καρδιαγγειακό σύστημα το coQ10 σε μεγάλες ποσότητες (300 mg <)έχει βρεθεί ότι παρέχει τα εξής οφέλη :
- Βοηθάει στην μείωση της κόπωσης και αύξησης της αντοχής
- Προστατεύει κατά των ελευθέρων ριζών και μειώνει την εκδήλωση σημαδιών της γήρανσης, όπως μυική απώλεια και δερματικές αλλαγές
- Συμπληρώνει και αυξάνει την αντιοξειδωτική δράση βιταμινών, όπως η C και η Ε
- Σταθεροποιεί το σάκχαρο αίματος
- Υποστηρίζει την υγεία των ούλων και των μαλακών ιστών του στόματος
- Συμβάλλει στην αντιμετώπιση εγκεφαλικών νοσημάτων, στα αρχικά στάδια εκδήλωσης τους
- Βελτιώνει τον μεταβολισμό σε άτομα που πάσχουν από μιτοχονδριοπάθειες
- Καταστέλλει την συστημική φλεγμονή
Ας δούμε όμως λίγο πιο αναλυτικά τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα χρήσης του:
1. Μειώνει την δραστηριότητα των ελευθέρων ριζών
Η οξειδωτική ζημιά (ή ζημιά από ελεύθερες ρίζες) των κυτταρικών δομών παίζει βασικό ρόλο στην λειτουργική πτώση που συνοδεύει την διαδικασία της γήρανσης και που προκαλεί ασθένειες. Σαν λιποδιαλυτό αντιοξειδωτικό (πρέπει να ληφθεί με ένα λιπαρό γεύμα) το coQ10 έχει φανεί ότι εμποδίζει την οξείδωση των πολυακόρεστων λιπαρών που ανέρχονται στις κυτταρικές μεμβράνες και στις λιποπρωτεΐνες χαμηλής πυκνότητας (LDL) από οξειδωτικούς παράγοντες. Στην πραγματικότητα όταν η LDL οξειδώνεται ένα από τα πρώτα αντιοξειδωτικά που πηγαίνει να «πολεμήσει» με τις ελεύθερες ρίζες είναι το coQ10. Μέσα στα μιτοχόνδρια το συνένζυμο q10 έχει βρεθεί ότι προστατεύει τις πρωτεΐνες των μεμβρανών και του μιτοχονδριακού DNA από την πρωτεϊνική οξείδωση που συνοδεύεται έπειτα από την οξείδωση των λιπαρών οξέων.
2. Διατηρεί φυσιολογικά τα επίπεδα ενέργειας
Το συνένζυμο q10 διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην σύνθεση του μιτοχονδριακού ATP, δηλαδή στην μετατροπή ουσιαστικά της ενέργειας που περικλείουν οι τροφές στην μορφή ενέργειας που χρησιμοποιεί το κύτταρο ονόματι ATP (τριφωσφορική αδενοσίνη). Αυτή η διαδικασία μετατροπής απαιτεί την παρουσία του coQ10 στην εσωτερική μιτοχονδριακή μεμβράνη. Ένας από τους ρόλους του είναι να δέχεται ηλεκτρόνια κατά τον μεταβολισμό της γλυκόζης και των λιπαρών οξέων και στην συνέχεια να τα μεταφέρει σε δέκτες ηλεκτρονίων. Η αποτελεσματική σύνθεση του ATP έχει τεράστια οφέλη στην άσκηση, στην διατήρηση της μυικής μάζας και στον έλεγχο της όρεξης.
3. Μειώνει τις επιδράσεις της γήρανσης
Η μιτοχονδριακή σύνθεση του ΑΤP είναι βασικός παράγοντας διατήρησης ενός γρήγορου μεταβολισμού, δυνατών μυών, δυνατών οστών, νεανικού δέρματος και υγιών ιστών. Τα επίπεδα του στους ιστούς πέφτουν με την πάροδο της ηλικίας και αυτό πιστεύεται ότι συμβάλλει στην πτώση του μεταβολισμού και στην φθορά των οργάνων, όπως το συκώτι, η καρδιά και οι σκελετικοί μύες. Παρόλο που η συμπληρωματική χρήση με coQ10 δεν έχει δείξει ότι παρατείνει το όριο ζωής στα ζώα, πολλοί επιστήμονες ισχυρίζονται ότι σε επαρκείς ποσότητες προστατεύει το DNA, επιβραδύνοντας την διαδικασία της γήρανσης.
Τα άρθρα μας προορίζονται για εκπαιδευτικούς και πληροφοριακούς σκοπούς και δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως ιατρικές συμβουλές. Για οποιαδήποτε διευκρίνηση, είτε αλλαγές στο διατροφικό σας πρόγραμμα είτε λήψη οποιουδήποτε συμπληρώματος διατροφής, συμβουλευτείτε τον προσωπικό σας επαγγελματία διατροφολόγο ή γιατρό.
