Όσον αφορά το σχεδιασμό για ένα πρόγραμμα εκγύμνασης, υπάρχει αφθονία απο διάφορα δεδόμενα τα οποία πρέπει να λάβει κανείς υπόψιν του.
Πρώτα απ’όλα, είναι σημαντικό να διεξαχθεί κινητική αξιολόγηση. Για να το πούμε απλά, βασικές εκτιμήσεις, όπως για παράδειγμα πού ακριβώς κάθονται οι ώμοι, πώς κινούνται οι γοφοί και αν υπάρχει κάποιος τραυματισμός ή σφικτότητα στο σώμα.
Συχνά λάθη στο πρόγραμμα εκγύμνασης
Ένα από τα κύρια λάθη των ατόμων που γράφουν ένα πρόγραμμα εκγύμνασης είναι ότι πάντα αναζητούν την ‘τέλεια εκτέλεση’ στις ασκήσεις.
Ωστόσο τι είναι αυτή η ‘τέλεια εκτέλεση’ και με τι μοιάζει;Για παράδειγμα: Όταν βλέπεις έναν αθλούμενο να εκτελεί βαθύ κάθισμα, με τους μηριαίους να ακουμπάνε τις γάμπες και να εκτελούν την κίνηση χωρίς κανένα πρόβλημα, θεωρούμε ότι αυτή η εκτέλεση είναι ‘άψογη’. Ωστόσο αν είσαι κάποιος που έιχε διάφορα προβλήματα στους ιγνυακούς τένοντες στο παρελθόν και μπορείς να εκτελέσεις το βάθος της κίνησης μέχρι 90 μοίρες, σημαίνει αυτό ότι δεν μπορείς ή ότι δεν θα πρέπει να εκτέλεσεις αυτή την άσκηση; Απολύτως όχι. Πάντα, ο οποιοσδήποτε, θα πρέπει να γυμνάζεται αναλόγως με τη σωματική του κατάσταση, ακόμα περισσότερο αν ένα άτομο γυμνάζεται για αρκετό καιρό.
Ένα σπουδαίο παράδειγμα για αυτό είναι ο επαγγελματίας του box, Mike Tyson. Άμα παρατηρήσετε τους ώμους του θα δείτε ότι περιστρέφονται μπροστά, αυτό έχει γίνει εξαιτίας του χρόνου που έχει αφιερώσει στην κίνηση των γροθιών του.
Θα είχαν σπαταλήσει οι προπονητές του χρόνο προσπαθώντας να φτιάξουν την τοποθέτηση των ώμων του προκειμένου να καταφέρουν την τέλεια στάση; Η απάντηση είναι και πάλι όχι, δούλεψαν με το τι είχανε και βεβαίωσαν ότι τον προπονούσαν αποτελεσματικά και στο υψηλότερο επίπεδο στο άθλημα του.
Ποιές ασκήσεις να εκτελέσετε; - Πρόγραμμα Εκγύμνασης
Αφού έχουμε εξετάσει αν υπάρχουν διάφορα πιθανά προβλήματα φυσικής κατάστασης τότε μπορούμε να μεταβούμε στην επιλογή ασκήσεων.
Σχέδον πάντα θα προτείναμε να ξεκινάτε με μέγαλες πολυαρθρικές κινήσεις, όπως για παράδειγμα τα βαθιά καθίσματα, τις άρσεις θανάτου, πίεσεις πάγκου, μονόζυγο (και λέμε σχεδόν πάντα γιατί μπορείτε να επιλέξετε μια απομονωτική άσκηση ως προ-εξαντλητική τεχνική για αυτούς που είναι προχωρημένοι αθλούμενοι).
Μετέπειτα θα προτείναμε περισσότερες απομονωτικές ασκήσεις για να υποστηρίξουν τις πολυαρθρικές ασκήσεις. Αν ξεκινήσει κάποιος με πιέσεις πάγκου πχ τότε θα μπορούσε να συνεχίσει με πιέσεις στήθους με αλτήρα και ανοίγματα με cable.
Θα μπορούσατε επίσης να έχετε υπόψιν σας το αγωνιστκό/ανταγωνιστικό στυλ προπόνησης, κάτι το οποίο προτιμούν αρκετοί γυμναστές. Αυτό σημαίνει να γυμνάσεις στήθος και πλάτη την ίδια στιγμή, έτσι ώστε αν κάνετε πιέσεις στήθους με αλτήρες, μετά να κάνετε έλξεις τροχαλίας ή μονόζυγο. Αυτή είναι ίσως η καλύτερη εναλλακτική για τα άτομα τα οποία γυμνάζονται καθημερινά.
Μπορεί να εγγυηθεί ότι χρησιμοποιήτε όλες τις μεγάλες μυικές ομάδες την ίδια ημερα.
Για παράδειγμα: Μια εβδομαδιαία ρουτίνα ενός ατόμου που μπορεί να γυμναστεί μόνο 4 μέρες την εβδομάδα θα έμοιαζε κάπως έτσι :
| Δευτέρα | Στήθος και πλάτη |
| Τρίτη | Ξεκούραση |
| Τετάρτη | Πόδια (τετρακέφαλα, γάμπες κλπ) |
| Πέμπτη | ξεκούραση |
| Παρασκευή | Χέρια και ώμοι |
| Σάββατο | ξεκούραση |
| Κυριακή | Αερόβια άσκηση |
Τα πιο πολλά άτομα κάνουν κάτι παρόμοιο με οτιδήποτε εκτός απο το άνω σώμα τους. Ο μέσος αθλούμενος θα γυμνάσει τα τετρακέφαλα και τους μηριαίους την ημέρα ‘ποδιών’ και τα δικέφαλα με τρικέφαλα όταν γυμνάζουν ‘χέρια’. Όλες αυτές είναι αγωνιστικέςς/ανταγωνιστικές μυικές ομάδες.
Αν είσαι κάποιος που προπονείται επι καθημερινής βάσεως, μπορεί ακόμα να θες να προτιμήσεις τέτοιου τύπου προγράμματος καθώς προσφέρει την ευκαιρία να στοχεύσεις διάφορες μυικές ομάδες πάνω απο 1 φορά την εβδομάδα
| Δευτέρα | Στήθος και πλάτη |
| Τρίτη | Πόδια (τετρακέφαλα, γάμπες κλπ) |
| Τετάρτη | Χέρια και ώμοι |
| Πέμπτη | Ξεκούραση |
| Παρασκεύη | Στήθος και πλάτη |
| Σάββατο | Πόδια (τετρακέφαλα, γάμπες κλπ) |
| Κυριακή | Χέρια και ώμοι |
‘Οποια άσκηση και αν διαλέξετε , θα πρέπει πάντα να κοιτάτε την κίνηση.
Μετακινώντας ένα βάρος απο το σημείο Α στο σημείο Β με καμία προσπάθεια ενδιάμεσα είναι εύκολη δουλειά. Όταν προπονείστε θα πρέπει να σκέφτεστε την μυική ομάδα που στοχεύετε, προκειμένου να γίνει αυτό, όταν έχετε τον μυ ύπο πίεση θα πρέπει συνειδητά να τον συστέλλετε έτσι ώστε να αυξηθεί ή ένταση. Αυτό είναι γνωστό και ως Time Under Tension(TUT, χρόνος υπό πίεση). Κάνοντας αυτό θα αυξηθεί η ικανότητα να μεγαλώνει ο μυικός ιστός.
Επιπροσθέτως, αν θέλετε να το εκτελέσετε τελείως σωστά θα πρέπει να μειώσετε τον χρόνο εκτέλεσης της κίνησης, το οποίο λέγεται έκκεντρη φάση της άσκησης. Για παράδειγμα, όταν έχετε φτάσει στην κορυφή του μονόζυγου, πηγαίνοντας προς τα κάτω αργά είναι η έκκεντρη φάση.
“With respect strength and conditioning, and power output, eccentric exercise training serves an important and critical role during the stretch-shortening cycle and has been shown to be an effective modality in increasing (explosive) muscle strength, muscle cross-sectional area, leading to increased sarcomere length, (although controversial).” – Jonathon Mike
Σετ & εύρος επαναλήψεων
Όταν χτίζετε το πρόγραμμα σας, πάρτε υπόψιν σας το σετ και εύρος κίνησης που θέλετε και τι ακριβώς θέλετε να πετύχετε.
Χτίσιμο μυικότητας
Οταν προπονούμαστε για υπερτροφία (αύξηση μυικού ιστού) οι προπονητές έχουν δοκιμάσει ένα μεγάλο έυρος σετ και επαναλήψεων. Για παράδειγμα, στο πρόγραμμα του Vince Gironda 8x8 επαναλαμβάνεις 6-8 ασκήσεις , για 8 σετ και 8 επαναλήψεις. Υπάρχει επίσης το German Volume Training πρόγραμμα του Charles Poliquin που μέσα στο οποίο κάνεις σούπερσετ 10 σετ και 10 επαναλήψεις και στη συνέχεια 3 σετ των 8-12 επαναλήψεων.
Άρα έχουμε συνολικά πάνω από 100 επαναλήψεις αν ακολουθείτε ένα απο αυτά τα πρωτόκολλα και μεθόδους.
Χτίσιμο δύναμης
Οταν προπονούμαστε για δύναμη το εύρος των επαναλήψεων μπορεί να διαφέρει απο αθλούμενο σε αθλούμενο.
Μερικοί μπορεί να προτείνουν 1-5 επαναλήψεις, άλλοι για παράδειγμα, όπως ένας αθλητής τριάθλου, ο οποίος θα προπονούταν με ένα πολύ υψηλό έυρος επαναλήψεων, θα έβλεπε ένα πρόγραμμα δύναμης στις 8-10 επαναλήψεις ως φάση δύναμης.
Περίοδοι ανάρρωσης;
Το τελευταίο θέμα συζήτησης σε αυτό το άρθρο σχέτιζεται με τις περιόδους ανάρρωσης.
Το πόσο πρέπει να ξεκουραστείς ανάμεσα στα σετ έχει άμεση σχέση με το τι είδος προπόνησης κάνεις δηλαδή είτε προπόνηση δύναμης, είτε προπόνηση υπερτροφίας. Μολονότι οι δύο αυτοί τύποι προπόνησης είναι διαφορετικοί, εγώ προσωπικά θα διατηρούσα μια σχετικά μεγάλη περίοδο ξεκούρασης, αν ο στόχος είναι να διατηρηθεί το βάρος στις ασκήσεις.
Γενικά
| Στόχος εκγύμνασης | Ώρα ανάπαυσης |
| Υπερτροφία | 1-1.5 λεπτά |
| Δύναμη | 2-5 λεπτά |
Ωστόσο, μπορείτε να μείωσετε την ώρα ανάπαυσης αν ο στόχος σας είναι η καύση λίπους καθώς αυτός είναι ένας εύκολος τρόπος για να αυξηθεί η ένταση μέσα στην προπόνηση.
“Ενώ μόνο μερικές έρευνες έχουν εκτελεστεί που αξιολογούν τις επιδράσεις σταθερών μεσοδιαστημάτων μέσα στο χρόνο ανάρρωσης, φαίνεται ότι τα κέρδη δύναμης μεγιστοποιούνται απο δαλείμματα 3 λεπτών και πάνω. Αυτό μπορεί να είναι μια λειτουργία τoυ σπουδαιότερου όγκου έργου που έχει γίνει όταν έχουμε μεγαλύτερα διαλείμματα μέσα στην προπόνηση.
Οι έρευνες που έχουν να κάνουν με τη μείωση διαλειμμάτων έχουν βρεί πως παρόλο που ο συνολικός όγκος προπόνησης έχει μειωθεί απο την ελάττωση των διαλειμμάτων σε μία ομάδα, η ομάδα των ελαττωμένων περιόδων ξεκούρασης και η ομάδα των σταθερών περιόδων ξεκούρασης έχουν πετύχει αντίστοιχα κέρδη στην δύναμη.”
Συνοπτικά
Αν ψάχνεστε να χτίσετε μυς ή να προχωρήσετε στο επόμενο στάδιο και να χτίσετε δύναμη, καλό θα ήταν να εφαρμόσετε μερικά από αυτά που συζητήσαμε και να πειραματηστείτε δημιουργώντας εν τέλη το δικό σας πρόγραμμα εκγύμνασης.
Μην χάσετε τις μεγαλύτερες ΕΚΠΤΩΣΕΙΣ για το 2017 στην Myprotein! Το Black Friday έχει ήδη ξεκινήσει για μας! Δείτε όλες τις προσφορές:
