Υπάρχει τελικά καλός μεταβολισμός; Εφαρμόζοντας απλά μαθηματικά η άποψη ότι καμία ποσότητα άσκησης δεν μπορεί να εξισορροπήσει μια κακή διατροφή όσον αφορά την σωματική σύνθεση δεν στέκει. Η πραγματικότητα είναι πως μια διατροφή πλούσια σε επεξεργασμένα τρόφιμα, ζάχαρη και λίπος απαιτεί τεράστια κατανάλωση ενέργειας, η οποία μπορεί να προκύψει μονάχα από πολύωρη, καθημερινή προπόνηση. Ένα καθημερινός θερμιδικός πλεονασμός θα οδηγήσει αναπόφευκτα στην παχυσαρκία.
Ο μύθος του «καλού μεταβολισμού»
Φυσικά θα έχετε δει και άτομα τα οποία παρά το γεγονός ότι τρώνε συνεχώς «σκουπιδοφαγητό» καταφέρνουν και διατηρούν μια ποιότητα στο σώμα τους αποδίδοντας το στο γεγονός ότι έχουν «καλό μεταβολισμό», κάτι που δεν ισχύει. Για την ακρίβεια πολλοί είναι οι παχύσαρκοι άνθρωποι που κατηγορούν τον μεταβολισμό τους για τα πολύ υψηλά ποσοστά λίπους τους, κάτι στο οποίο σφάλλουν πλήρως. Στην πραγματικότητα όχι μόνο δεν παρουσιάζουν μειωμένη θυρεοειδική δράση, αλλά αντίθετα υψηλότερη και αυτό λόγω του αυξημένου όγκου τους. Όσο πιο πολύ μάζα έχουν αυτά τα παχύσαρκα άτομα τόσο πιο πολύ ο θυρεοειδής τους αυξάνει την έκκριση ορμονών ως μερικό αντιστάθμισμα για την αυξημένη μάζα και σαν μέσο πρόληψης της απόκτησης επιπλέον λίπους. Από ότι φαίνεται η συγκεκριμένη δράση δεν είναι και τόσο αποτελεσματική κρίνοντας τον αριθμό των υπέρβαρων ατόμων που βλέπουμε καθημερινά. Φυσικά υπάρχουν και εξαιρέσεις στον κανόνα καθώς όντως υπάρχουν άτομα που έχουν μειωμένη θυρεοειδική δραστηριότητα και συνεπώς η διαδικασία απώλειας λίπους αποτελεί μια δύσκολη κατάσταση.
Μετατροπή των θερμίδων σε λίπος
Άλλα άτομα δεν φαίνεται να αποκτούν λίπος καθώς τρώνε junk food, διότι είτε δεν τρώνε μεγάλες ποσότητες είτε επειδή έχουν περισσότερο φαιό λιπώδη ιστό (καφέ χρώματος λιπώδης ιστός), ένα είδος θερμογεννητικού ιστού που μετατρέπει τις θερμίδες προερχόμενες από το λίπος σε θερμότητα παρά σε σωματικό λίπος. Ο φαιός λιπώδης ιστός παρατηρείται σε υψηλά επίπεδα στα νεογέννητα και στα ζώα που πέφτουν σε χειμερία νάρκη. Δεν είναι τα πάντα γνωστά για τον συγκεκριμένο είδος λιπώδους ιστού, αλλά αν η επιστήμη καταφέρει και μάθει τον μηχανισμό μετατροπής του γνωστού λευκού λιπώδους ιστού σε αυτόν, εκείνο θα σημαίνει το τέλος της παχυσαρκίας.
Τι γίνεται με τους ανθρώπους που είναι υπέρβαροι αλλά οι αιματολογικές του εξετάσεις είναι φυσιολογικές ;
Τα τελευταία χρόνια οι επιστήμονες έχουν γράψει για μια κατηγορία ανθρώπων που τους ονομάζουν “Fat but fit”. Όπως υπονοεί και το όνομα τέτοιου είδους άτομα έχουν υψηλότερα από το φυσιολογικό σωματικό λίπος, παρόλα αυτά δεν παρουσιάζουν ανωμαλίες στις τιμές του σε κλινικούς ή εργαστηριακούς ελέγχους. Αυτοί οι άνθρωποι είναι σπάνια παχύσαρκοι, αλλά κουβαλάνε αρκετό λίπος ώστε να θεωρούνται υπέρβαροι. Ο κοιλιακός διαχωρισμός τους δεν είναι εμφανής και έχουν αυτό που λέμε «κοιλίτσα», αλλά η αρτηριακή τους πίεση, η καρδιακή τους λειτουργία, τα συκώτι και όλα τα άλλα είναι φυσιολογικά, και πολλές φορές και τέλεια.
Οπότε πως αυτοί οι παχουλοί αλλά ικανοί σωματικά άνθρωποι διατηρούνται υγιείς ; Η απάντηση είναι ότι γυμνάζονται και μάλιστα πολύ. Δεν αθλούνται βέβαια σε τέτοιο βαθμό που να είναι αδύνατοι, στεγνοί και γραμμωμένοι, και αυτό κυρίως βέβαια επειδή υπερκαταναλώνουνε συνεχώς υδατάνθρακες και λίπος. Αυτό διατηρεί τα επίπεδα σωματικού τους λίπους, αλλά δεν προκαλεί τα συνηθισμένες παρενέργειες που συνοδεύουν αυτό, όπως δυσλιπιδαιμία, αυξημένη χοληστερόλη, τριγλυκερίδια και LDL. Επίσης δεν παρουσιάζουν αυξήσεις στην γλυκόζη του αίματος, στην αρτηριακή πίεση και στα επίπεδα ινσουλίνης κατά την ηρεμία, όλα εκ των οποίων (εκτός της αρτηριακής πίεσης) αποτελούν προάγγελο του διαβήτη τύπου ΙΙ.
Εξαιτίας της έλλειψης τιμών που να υποδεικνύουν κάποια παθολογική κατάσταση, πολλοί ιατροί έχουν υποστηρίξει ότι αυτοί οι άνθρωποι δεν έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα θανάτου σε σχέση με πιο αδύνατους συνομήλικους.
Τι λένε οι έρευνες για τον μεταβολισμό
Μια πρόσφατη έρευνα περιλάμβανε την προσωρινή υπερφαγία που διήρκησε μια εβδομάδα, όπου τα άτομα κατανάλωναν +50% περισσότερες θερμίδες από το συνηθισμένο. Μαζί με αυτό τα άτομα μείωσαν και τα επίπεδα σωματικής τους δραστηριότητας. Αυτός ο συνδυασμός οδήγησε σε μια πτώση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη, η οποία προηγουμένως ήταν φυσιολογική. Η μειωμένη ευαισθησία στην ινσουλίνη θεωρείται πρώιμο στάδιο του διαβήτη και τις περισσότερες φορές έγκυρος αγγελιοφόρος, εκτός αν παρθούν κατάλληλα μέτρα, ένα εκ των οποίων είναι η άσκηση. Όταν οι άντρες τις έρευνας πρόσθεσαν συνεχόμενη υψηλής έντασης τρέξιμο στο διάδρομο για 45 λεπτά και με ένταση 70% της VO2max, ήταν ικανοί να εξισορροπήσουν την μειωμένη πτώση στην ευαισθησία στην ινσουλίνη, παρά το ότι συνέχιζαν να καταναλώνουν επιπλέον θερμίδες καθημερινά.
Αν κάποιος καταναλώσει μια μέρα τεράστια ποσότητα θερμιδών τι μπορεί να κάνει για να μην αποκτήσει λίπος ;
Το κλειδί στην εξισορρόπηση των αρνητικών παρενεργειών της υπερφαγίας είναι η συμμετοχή σε υψηλής έντασης άσκηση. Τέτοιο είδους άσκηση αυξάνει την δραστηριότητα των μιτοχονδρίων και του μεταβολικού ρυθμού σε κατάσταση ηρεμίας, επιτρέποντας στο σώμα να αποβάλλει τις επιπλέον θερμίδες αποτελεσματικά, χωρίς εκείνες να αποθηκευτούν ως ανεπιθύμητο λίπος. Μάλιστα για να είμαστε ακριβείς το σωματικό λίπος δεν σχηματίζεται κατευθείαν έπειτα από την υπερβολική κατανάλωση θερμιδών. Απαιτούνται 2-3 μέρες για να γίνει η διαδικασία. Άμα κάνετε κάτι μεταξύ αυτού του διαστήματος για να αποτρέψετε την αποθήκευση τους, είτε είναι η αυξημένη σωματική δραστηριότητα είτε η μειωμένη κατανάλωση θερμίδων, μπορείτε να το αποτρέψετε. Η καλύτερη περίπτωση είναι να συνδυάσετε και τα δύο : αυξημένη άσκηση (ή τουλάχιστον εξασφαλίστε ότι θα γυμναστείτε σε κάποιο βαθμό) και λιγότερο φαγητό για μερικές μέρες για να αντισταθμίσετε τις extra θερμίδες που λάβατε.
Μεταβολισμός και τι ισχύει για το bodybuilding
Την συγκεκριμένη μέθοδο την εφαρμόζουν πολλοί, ακόμα και αγωνιστικοί bodybuilders εδώ και δεκαετίες. Αυτό που κάνουν είναι ότι κάθονται σε μια δίαιτα χαμηλών υδατανθράκων για 6 ημέρες την εβδομάδα, αλλά επιτρέπουν και μια ελεύθερη μέρα συνήθως την Κυριακή που είναι και μέρα ξεκούρασης-αποχής. Την ημέρα εκείνη τρώνε ότι θέλουνε και πολλές φορές σε τεράστιες ποσότητες, φτάνοντας τις αρκετές χιλιάδες θερμίδες. Όπως είναι φυσικό αποκτούνε άμεσα μεγάλες ποσότητες νερού, με αποτέλεσμα την επομένη μέρα να ξυπνάνε μέχρι και 6 κιλά βαρύτεροι. Μέτα συνεχίζουν κανονικά την προπόνηση και την δίαιτα τους και μέχρι την Τετάρτη έχουν επιστρέψει πάλι στο βάρος που είχαν πριν το «θερμιδικό πάρτυ» της Κυριακής.
Τα άρθρα μας προορίζονται για εκπαιδευτικούς και πληροφοριακούς σκοπούς και δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως ιατρικές συμβουλές. Για οποιαδήποτε διευκρίνηση, είτε αλλαγές στο διατροφικό σας πρόγραμμα είτε λήψη οποιουδήποτε συμπληρώματος διατροφής, συμβουλευτείτε τον προσωπικό σας επαγγελματία διατροφολόγο ή γιατρό.
