Τι είναι η δίαιτα χαμηλών υδατανθράκων
Αποφασίσατε να ακολουθήσετε μία δίαιτα χαμηλή σε υδατάνθρακες; Η συγκεκριμένη δίαιτα (low carbs diet) αποτελεί μία από τις πιο διαδεδομένες δίαιτες όσων αφορά την απώλεια σωματικού λίπους και φαίνεται να υπερτερεί σε σχέση με άλλες εξίσου. Ωστόσο όσο ταχύτερη η απώλεια λίπους, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες εμφάνισης επιπλοκών. Κάποιες έρευνες δείχνουν ότι μετά από 1 χρόνο, η διαφορά της αποδοτικότητας μια δίαιτας χαμηλής σε υδατάνθρακες σε σχέση με μια απλή δίαιτα χαμηλή σε θερμίδες είναι πολύ μικρή. Μια άλλη αιτία που δέχονται αρνητική κριτική είναι η αναπόφευκτα μεγάλη κατανάλωση κορεσμένων λιπαρών που προκύπτει, η οποία εγκυμονεί πολλούς κινδύνους για το καρδιακό σύστημα. Παρόλα αυτά υπάρχουν έρευνες που υποστηρίζουν πληθώρα θετικών αλλαγών στο αίμα με τέτοιου είδους διατροφές, όπως αύξηση των επιπέδων της καρδιοπροστατευτικής λιποπρωτεΐνης υψηλής πυκνότητας (HDL), μείωση των επιπέδων τριγλυκεριδίων και της αρτηριακής πίεσης.
Γιατί κουραζόμαστε όταν ξεκινάμε δίαιτα;
Είναι αδιαμφισβήτητο πως οι περισσότεροι άνθρωποι που ξεκινάνε αυτή την δίαιτα βιώνουν μια περίοδο έντονης κόπωσης. Στις περισσότερες περιπτώσεις αυτή διαρκεί 2‐3 εβδομάδες, για να μπορέσει άλλωστε και το σώμα να μετατραπεί από μια μηχανή καύσης (κυρίως) γλυκόζης σε μηχανή καύσης (κυρίως) λιπαρών οξέων (τα οποία μετατρέπονται σε κετόνες στο ήπαρ). Κάτι που προσφέρουν οι χαμηλοί υδατάνθρακες είναι η διουρητική δράση, καθώς η απώλεια γλυκογόνου οδηγεί και σε λιγότερες κατακρατήσεις (1 γρ. γλυκογόνου αποθηκεύεται μαζί με 2.7 γρ. νερού). Μαζί με το νερό άλλα μέταλλα μπορεί επίσης να χαθούν, όπως το νάτριο και το κάλιο. Καθώς αυτά τα μέταλλα λειτουργούν σαν ηλεκτρολύτες, που είναι απαραίτητοι για την μετάδοση των νευρικών ώσεων, όταν βρίσκονται σε μικρή ποσότητα στο σώμα επιφέρουν ένα αίσθημα μυϊκής αδυναμίας και κούρασης. Η προφανής λύση είναι η αντικατάσταση αυτών των μετάλλων, ειδικά του καλίου. Παρόλα αυτά, τα συμπληρώματα καλίου δεν πρέπει να λαμβάνονται ποτέ μόνα, καθώς μπορεί να προκαλέσουν μια απότομη απελευθέρωση της επινεφριδιακής ορμόνης αλδοστερόνης. Αν συμβεί αυτό τότε προκύπτει έντονη κατακράτηση νερού. Για τον λόγο αυτό η λήψη καλίου πρέπει να συνοδεύεται από κάποιο γεύμα.
Πλεονεκτήματα της δίαιτας
Ενώ πολλές φωνές αρνητικής κριτικής του συγκεκριμένου τύπου δίαιτας έχουν ακουστεί, πιο πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι είναι τελικά ίσως να είναι λίγο υπερβολικές. Μια κοινή άποψη ενάντια στις δίαιτες χαμηλών υδατανθράκων αφορά την κέτωση, η οποία περιλαμβάνει την παραγωγή μεγάλου αριθμού μεταβολικών προϊόντων που προκύπτουν από την μη αποτελεσματική διάσπαση των λιπαρών, τα οποία ονομάζονται κετοσώματα. Σε περιπτώσεις μη ελεγχόμενου διαβήτη, τα κετοσώματα ή κετόνες μπορεί να αυξηθούν επικίνδυνα υψηλά, οδηγώντας σε μεταβολική οξέωση, μια πάρα πολύ επικίνδυνη για την υγεία κατάσταση. Σε αντίθεση, οι κετόνες αυξάνονται πολύ λιγότερο όταν οι υδατάνθρακες αφαιρούνται με αργό ρυθμό από την δίαιτα, με όσο λιγότερη είναι η πρόσληψη των υδατανθράκων τόσο μεγαλύτερη να είναι ο βαθμός παραγωγής κετόνων. Με τα χρόνια όλο και πιο πολλές είναι οι έρευνες που υποδεικνύουν ότι η ελαφρά παραγωγή κετόνων όχι μόνο είναι ασφαλής, αλλά επιθυμητή. Οι κετόνες μπορεί να χρησιμοποιηθούν σαν άμεση πηγή ενέργειας από τους μυς και τον εγκέφαλο και συμβάλλουν στην διατήρηση της μυϊκής μάζας σε περιόδους αυστηρής δίαιτας, προλαμβάνοντας την πρωτεόλυση (διάσπαση των πρωτεϊνών).
Πως ξεμπλοκάρει ο μεταβολισμός;
Ο ακριβής μηχανισμός πίσω από αυτό είναι η έλλειψη επαρκούς ποσότητας ATP (τριφωσφορικής αδενοσίνης) που φτιάχνεται στο συκώτι, το οποίο παρέχει την ενέργεια για την σωστή λειτουργία ενζύμων που σχετίζονται με την θυρεοειδική λειτουργία. Ένα τρικ που χρησιμοποιούνταν παλαιότερα ήταν η χρήση φωσφορικών συμπληρωμάτων. Αυτά δουλεύαν διότι το ATP (Adenosine Triphosphate) αποτελείται από την αδενοσίνη. Στην πραγματικότητα, αυτή είναι η κύρια λειτουργία της κρεατίνης : απλά προσθέτει έναν φωσφορικό δεσμό σε ένα μη‐ολοκληρωμένο δεσμό ATP. Κάτω από συνθήκες έντονου περιορισμού θερμίδων ή υδατανθράκων αυτή η διαδικασία γίνεται λιγότερο αποδοτική στο συκώτι, παρόλο που συνεχίζει να δουλεύει αποδοτικά στους μυς λόγω της κρεατίνης. Αυτό το ζητούμενο «στοιχείο» που λείπει για να ενεργοποιήσει το ATP στο συκώτι είναι ένα φωσφορικό. Οπότε λαμβάνοντας περίπου 4 γρ. την μέρα κάποιου φωσφορικού συμπληρώματος, παρέχεται το «κομμάτι που λείπει», ώστε να ενεργοποιηθούν τα ηπατικά ένζυμα που συμμετέχουν στην παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών. Μόλις το φωσφορικό συμπληρώσει το έλλειμμα που υπάρχει το ATP λειτουργεί και πάλι κανονικά, οι ορμόνες του θυρεοειδούς παράγονται και πάλι κανονικά και ο μεταβολισμός «ξεμπλοκάρει».
Σχετίζεται ο θυροειδής με την απώλεια βάρους;
Μια λιγότερη γνωστή στο κοινό αιτία της κόπωσης που προκαλείται από τις low carb diets συνδέεται με την λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα και παρόλο που δεν είναι διακριτό σε όλους η ανεπαρκής πρόσληψη υδατανθράκων σχετίζεται με τον συγκεκριμένο αδένα. Ο πιο πολύς κόσμος γνωρίζει το γνωστό «μπλοκάρισμα του μεταβολισμού» που προκύπτει μετά από μεγάλα χρονικά διαστήματα αυστηρής δίαιτας. Αυτό που συμβαίνει είναι πως το σώμα «μυρίζεται» τα χαμηλά επίπεδα ενέργειας και σε μια προσπάθεια να διατηρήσει άλιπη μυϊκή μάζα, ξεκινά μια πτώση στην λειτουργία του αδένα.
Έρευνες που έχουν δημοσιευθεί χρόνια πριν έχουν βρει ότι ο μαγικός αριθμός υδατανθράκων είναι 50. Αυτό είναι που απαιτείται ‐50 γρ. υδατανθράκων‐ για να συνεχίσουν να λειτουργούν κανονικά οι θυρεοειδικές ορμόνες, και κατ΄επέκταση ο μεταβολισμός. Ο θυρεοειδής αδένας, που βρίσκεται στον λαιμό παράγει δύο κύριες ορμόνες : την τριιωδοθυρονίνη (Τ3) και την θυροξίνη (Τ4).
Κύρια λειτουργία των θυρεοειδικών ορμονών
Η κύρια λειτουργία των θυρεοειδικών ορμονών είναι να ελέγχουν τον μεταβολισμό. Κάνοντας το, επηρεάζουν ατέλειωτες άλλες λειτουργίες στο σώμα, όπως : ο όγκος παλμού, οι καρδιακοί χτύποι, ο ρυθμός αναπνοής, η αυξημένη δράση των κατεχολαμινών όπως η επινεφρίνη και η νορεπινεφρίνη, και ο μεταβολισμός των λιπαρών οξέων και των υδατανθράκων. Ο πιο συχνή αιτία υπολειτουργίας του αδένα είναι η έλλειψη του μετάλλου ιώδιο. Η θυρεοειδική λειτουργία από μόνη της αποτελείται από τον συνδυασμό ιωδίου και του αμινοξέος τυροσίνη. Η κύρια μορφή θυρεοειδικής ορμόνης που κυκλοφορεί στο αίμα είναι η θυροξίνη (T4), η οποία βρίσκεται σε ποσότητες 20 φορές και άνω από την άλλη κύρια ορμόνη την τριιωδοθυρονίνη (Τ3). Όμως η Τ3 είναι 4‐5 φορές πιο ενεργή σε σχέση με την Τ4, και η Τ4 θεωρείται ουσιαστικά μια προ‐ορμόνη (pro‐hormone), με την Τ3 να είναι η ενεργή ορμόνη. Μια όχι και τόσο γνωστή πληροφορία σχετικά με την θυρεοειδική λειτουργία είναι ότι απαιτεί οξειδωτική και αντιοξειδωτική λειτουργία.
Συνοπτικά, όταν ξεκινήσετε μια δίαιτα χαμηλή σε υδατάνθρακες πρέπει αρχικά να είστε σίγουροι για τους στόχους που θέλετε να πετύχετε , να προσέξετε τις 2-3 πρώτες εβδομάδες μέχρι να μπει ο οργανισμός σας σε ένα ρυθμό, να ξεμπλοκάρετε τον μεταβολισμό σας και να έχετε πάντα στο μυαλό σας την λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα.
Τα άρθρα μας προορίζονται για εκπαιδευτικούς και πληροφοριακούς σκοπούς και δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως ιατρικές συμβουλές. Για οποιαδήποτε διευκρίνηση, είτε αλλαγές στο διατροφικό σας πρόγραμμα είτε λήψη οποιουδήποτε συμπληρώματος διατροφής, συμβουλευτείτε τον προσωπικό σας επαγγελματία διατροφολόγο ή γιατρό.
