Η αποτοξίνωση είναι μια λέξη που ακούγεται όλο και περισσότερο. Περίπου αυτή την εποχή του χρόνου, λίγο μετά την είσοδο του νέου έτους πολλοί άνθρωποι αρχίζουν να αναρωτιόνται τι μπορούν να κάνουν για να ξεφορτωθούν τις επιπλέον θερμίδες και τις τοξίνες που κατανάλωσαν κατά την διάρκεια των εορτών. Ακόμα και τα άτομα που είναι πολύ πειθαρχημένα στην κουζίνα αυτές τις ημέρες επιτρέπουν συνήθως στον εαυτό τους να υποκύψει σε κάποιες άλλοτε απαγορευμένες νοστιμιές. Το πρόβλημα με αυτά τα φαγητά δεν είναι μόνο οι πλεονάζουσες θερμίδες και τα κακής ποιότητας λιπαρά (κορεσμένα και τρανς), αλλά επίσης η ενοχική αντίληψη ότι σε αυτά περιέχονται «χημικά» που είναι βλαβερά για την υγεία μας.
«Χημικά», μια παρεξηγημένη λέξη….
Ακόμα και η λέξη «χημικά» προκαλεί αναστάτωση σε πολλούς, οι οποίοι νομίζουν ότι κάτι χημικό είναι οπωσδήποτε και συνθετικό, άρα και αμφισβητούμενης ασφάλειας. Ένα τέτοιο παράδειγμα αποτελούν κάποιοι bodybuilders οι οποίοι αρνούνται να καταναλώνουν τεχνητές αρωματικές ύλες λόγω της γενικευμένης αντίληψης πως δεν είναι «φυσικές» και προκαλούν προβλήματα υγείας, από διαβήτη μέχρι και δημιουργία εγκεφαλικού όγκου. Ταυτόχρονα βέβαια οι ίδιοι bodybuilders λαμβάνουν υπέρογκες ποσότητες αναβολικών ορμονών. Η αλήθεια είναι πως οι χημικές ενώσεις είναι παντού γύρω μας : από τον αέρα που αναπνέουμε, το νερό που πίνουμε και το φαγητό που τρώμε -όλα είναι χημικές ενώσεις, απλά φυσικές και όχι συνθετικές.
Αυτό το είδους σκεπτικού έχει δημιουργήσει σε πολύ κόσμο την πεποίθηση ότι για να είμαστε υγιείς πρέπει να αποτοξινωθούμε. Γενικά μιλώντας μια δίαιτα ή πρόγραμμα αποτοξίνωσης θα περιλάμβανε την κατανάλωση συγκεκριμένων φαγητών και συμπληρωμάτων που συμβάλλουν στην αποβολή αυτών των αποθηκευμένων στο σώμα τοξινών. Αυτό θα μας επέτρεπε να επιστρέψουμε σε μια κατάσταση εξαιρετικής υγείας, μακριά από τις χρόνιες ασθένειες.
Εμπορικός χαρακτήρας της αποτοξίνωσης και η αλήθεια
Πολλοί διάσημοι και πρόσωπα της δημοσιότητας υποστηρίζουν αυτού του είδους τις δίαιτες υπόσχοντας εξαιρετικά αποτελέσματα, συνήθως όμως προωθώντας ή πουλώντας ταυτόχρονα πανάκριβα τσάγια και κάψουλες. Αυτοί οι οποίοι υποστηρίζουν και σπρώχνουν τέτοιου είδους προϊόντα δεν αναφέρουν τους εξαιρετικά αποτελεσματικούς, εγκατεστημένους μηχανισμούς αποτοξίνωσης που διαθέτει το σώμα, οι οποίοι είναι κυρίως το συκώτι και τα νεφρά. Δεν αποτελεί έκπληξη πως αν αυτά τα όργανα για κάποιο λόγο αποτύχουν θα επέλθει δυσάρεστος θάνατος. Για παράδειγμα, μπορεί να σας εκπλήξει το γεγονός πως μια από τις κυριότερες πιθανές τοξίνες είναι τα πρωτεϊνικά τρόφιμα. Σκεφτείτε πως τα αμινοξέα, οι δομικοί δηλαδή λίθοι των πρωτεϊνών μεταβολίζονται σε αμμωνία. Η αμμωνία είναι μια ιδιαίτερα τοξική ουσία που μπορεί να σας βάλει σε κόμμα άμα επαρκή ποσότητα αυτής φτάσει στον εγκέφαλο. Αυτό φυσικά δεν συμβαίνει ποτέ εφόσον το συκώτι σας λειτουργεί, καθώς μετατρέπει την αμμωνία που προκύπτει από τον μεταβολισμό των αμινοξέων σε ουρία. Η ουρία είναι μια υδατοδιαλυτή ουσία που αποβάλλεται εύκολα από το επόμενο σημαντικό αποτοξινωτικό όργανο – τα νεφρά, μέσω της ούρησης. Το point εδώ είναι πως ενώ η κατανάλωση μιας υψηλής πρωτεϊνικής δίαιτας είναι δυνατόν να γίνει ιδιαίτερα τοξική, αυτό δεν συμβαίνει ποτέ εφόσον το συκώτι και τα νεφρά δουλεύουν αποτελεσματικά.
Στεροειδή και Τοξίνωση
Όταν οι αθλητές λαμβάνουν μεγάλες ποσότητες αναβολικών στεροειδών σε μορφή χαπιού ασκούν επιπλέον μεγάλη πίεση και stress στο συκώτι και στα νεφρά. Τα αναβολικά σε μορφή χαπιού είναι δομικά σχεδιασμένα να αντιστέκονται στην επίθεση και καταστροφή που δέχονται από το συκώτι. Με αυτό τον τρόπο τείνουν να συσσωρεύονται. Αυτό οδηγεί σε τοπική φλεγμονή του ήπατος, που μπορεί να επικυρωθεί και με αιματολογικές εξετάσεις (ανεβασμένα ηπατικά ένζυμα). Έπειτα η από αναβολικά στεροειδή προκαλούμενη φλεγμονή στο συκώτι μπορεί να οδηγήσει στην καταστροφή των ηπατικών κυττάρων. Αυτό με την σειρά του μπορεί να οδηγήσει σε πολλά : από ίνωση ή αλλιώς δημιουργία ουλώδους ιστού στο συκώτι (κίρρωση) μέχρι γεμάτες με αίμα κύστες στο συκώτι, έως και ηπατική ανεπάρκεια και καρκίνο. Κάποιος μπορεί να αναρωτηθεί γιατί αυτά δεν συμβαίνουν πιο συχνά, ειδικά αν αναλογιστούμε πόσα αναβολικά στεροειδή σε μορφή χαπιού φημολογείται ότι λαμβάνουν πολλοί bodybuilders και αθλητές ;
Το συκώτι έχει εγκατεστημένο τον δικό του «αντιοξειδωτικό μηχανισμό» που αποτελείται από ένζυμα και αντιοξειδωτικά. Το κύριο αντιοξειδωτικό στο συκώτι είναι η γλουταθειόνη, ένα σύμπλεγμα από 3 αμινοξέα. Η γλουταθειόνη διαθέτει εξαιρετική ικανότητα να προστατεύει από την τοξίνωση που επέρχεται π.χ. από την λήψη χαπιών. Για αυτό συμπληρώματα, όπως η Ν-ακετυλοκυστεΐνη (NAC) και το γαϊδουράγκαθο (milk thistle) προτείνονται στους χρήστες αναβολικών. Φυσικά αν οι δόσεις και ο χρόνος λήψης των φαρμάκων υπερβούν κάποιο όριο τότε η ηπατική βλάβη είναι αναπόφευκτη.
Τι λέει η κλασσική, συμβατική ιατρική για την αποτοξίνωση ;
Παρά την όλη δημοσιότητα και τα γεμάτα επισκέψεις ιντερνετικά site, οι πιο πολλοί ιατροί θεωρούν την όλη κατάσταση απατεωνιά. Στα μάτια τους η αποτοξίνωση περιλαμβάνει μονάχα την θεραπεία καταστάσεων όπως η υπερδοσολογία σε κάποιο φάρμακο, υπερβολική λήψη αλκοόλ και κατανάλωση δηλητήριων, η θεραπεία των οποίων απαιτεί ιατρική παρακολούθηση. Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση αυτών των καταστάσεων δεν μπορούν να αγοραστούν σε καταστήματα βιολογικών προϊόντων ή από ιστοσελίδες. Αυτό αποτελεί αντίληψη της κλασσικής ορθόδοξης ιατρικής, η οποία κατά κύριο λόγο ασχολείται με την θεραπεία ήδη υπαρχόντων ασθενειών και όχι με την πρόληψη τους. Η αντιμετώπιση της οξείας τοξίνωσης που απαιτεί την εισαγωγή σε νοσοκομείο φαίνεται να μπορεί τις περισσότερες φορές να αντιμετωπιστεί άμεσα από την συμβατική ιατρική, η οποία όμως επικεντρώνεται κυρίως στην ανακούφιση των συμπτωμάτων. Τι γίνεται όμως με την χρόνια, αθροιστική εναπόθεση και συσσώρευση τοξινών που δέχεται το σώμα μας καθημερινά ; Γίνεται με κάποιο τρόπο οι αποτοξινωτικοί μας μηχανισμοί να υπερφορτωθούν, κάνοντας μας ιδιαίτερα ευάλωτους ακόμα και σε αβλαβείς ουσίες;
Tι είναι οι τοξίνες ;
Συγκεκριμένα τοξίνες αποτελούν ουσίες οι που διαταράσσουν την ομαλή και φυσιολογική δομή και λειτουργία του κυττάρου, αποσπώντας από τα μόρια του ηλεκτρόνια που βρίσκονται στην εξωτερική στοιβάδα. Πρόκειται δηλαδή για ελεύθερες ρίζες (μόρια με ένα ή περισσότερα ασύζευκτα ηλεκτρόνια) που έχουν την τάση να παίρνουν ηλεκτρόνια από άλλα άτομα ή χημικές ενώσεις (οξείδωση). Αυτό δημιουργεί αστάθεια στην δομή του κυττάρου με αποτέλεσμα να εμφανίζονται παθοφυσιολογικές καταστάσεις.
Ουσίες που φέρουν ή παράγουν τοξίνες, αν ληφθούν σε μεγάλες ποσότητες μπορεί να αποδειχθούν μέχρι και θανατηφόρες. Μικρή ποσότητα μιας τέτοιας ουσίας μπορεί να προκαλέσει μια απότομη άνοδο στην ενέργεια, όπως για παράδειγμα συμβαίνει με το αλκοόλ ή την καφεΐνη. Αν όμως η κατανάλωση ξεπεράσει κάποιο όριο τότε επέρχεται το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα, που είναι υπνηλία και κόπωση.
Αν η ποσότητα ξεπεράσει και πάλι ένα όριο, τότε δημιουργείται κορεσμός του σώματος σε αυτήν και μπορεί να επέλθει θάνατος (όπως π.χ. με το αλκοόλ). Σύμφωνα με τους υποστηρικτές των προγραμμάτων αποτοξίνωσης, διάφορα υλικά που χρησιμοποιούμε και ερχόμαστε σε επαφή καθημερινά έχουν μικρές τοξικές επιδράσεις στον οργανισμό, οι οποίες σαν «τουβλάκια» αθροίζονται το ένα πάνω στο άλλο οδηγώντας έπειτα από κάποιο καιρό (που ποικίλει από άνθρωπο σε άνθρωπο) σε κάποιο σοβαρό εκφυλιστικό νόσημα.
Που βρίσκονται οι τοξίνες ;
- Στα τρόφιμα : χημικά πρόσθετα, βελτιωτικά γεύσης, συντηρητικά, τεχνητά χρώματα και τεχνητές αρωματικές ύλες. Επικίνδυνα βακτήρια που βρίσκονται στο κρέας (ειδικά στο βόειο), γαλακτοκομικά προϊόντα, γλουτένη και ορισμένα λιπαρά ψάρια που φέρουν μεγάλες ποσότητες βαρέων μετάλλων (υδράργυρος, μόλυβδος, κάδμιο κ.λ.π). Συγκεκριμένα το βενζοϊκό νάτριο (Ε211) που χρησιμοποιείται σε πάρα πολλά αναψυκτικά (γιατί είναι πολύ φθηνό) και σε ορισμένες σάλτσες, επειδή διαθέτει χημική δομή που αποτελείται από βενζοϊκό δακτύλιο, όταν έρχεται σε επαφή με την βιταμίνη C, δημιουργεί ενώσεις βενζολίου που είναι ισχυρό καρκινογόνο. Γενικά η χρήση “Ε” στα nutrition facts των προϊόντων συμβαίνει για να υπάρχει αδιαφάνεια σχετικά με τι χημικά πρόσθετα περιέχονται σε αυτά, ώστε ο καταναλωτής να μην μπορεί να διαβάσει μια περίπλοκη χημική ένωση και προληπτικά να μην αγοράζει.
- Βαφή μαλλιών, make-up, αρώματα, αποσμητικά και προϊόντα καθαρισμού τα οποία περιλαμβάνουν βλαβερές χημικές ουσίες. Σκεφτείτε ότι ακόμα και η μυρωδιά έπειτα από σφουγγάρισμα με ένα πολύ βαρύ και έντονο καθαριστικό μπορεί να προκαλέσει δύσπνοια σε κάποια άτομα. Εφόσον το κρανίο διαθέτει πλούσια αιμάτωση και τα τριχοειδή αγγεία που τρέφουν τους θύλακες τις τρίχας απορροφούν ότι υπάρχει, είναι αποδεδειγμένο ότι στην χρονιότητα η χρήση gel μαλλιών, λακ, σπρέι και λοιπών προϊόντων μπορούν να προκαλέσουν εναπόθεση τοξινών στο σώμα.
- Βαρέα μέταλλα που μπορεί να μολύνουν το νερό που πίνουμε (μέσω των βιομηχανικών λυμάτων που καταλήγουν σε αυτά), τον αέρα που αναπνέουμε και να εγκατασταθούν σε ιστούς οργανισμών που καταναλώνουμε. Δυστυχώς οι οργανισμοί αυτοί τείνουν να βρίσκονται στην κορυφή της τροφικής αλυσίδας και λόγω του βιολογικού φαινομένου της βιοσυσσώρευσης σε αυτούς ανευρίσκονται τεράστιες ποσότητες τοξικών χημικών ουσιών, οι οποίες καταλήγουν στο πιάτο μας. Πρόσφατα σε μια έρευνα η εισπνοή μολυσμένου αέρα από έγκυες γυναίκες (ιδιαίτερα στις βιομηχανοποιημένες περιοχές που το φαινόμενο είναι αρκετά έντονο) έχει συσχετιστεί με αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης γενετικών ανωμαλιών στα νεογνά.
- Το αλκοόλ, το τσιγάρο, το φθόριο (σε πολλά οδοντικά διαλύματα), τα συνταγογραφούμενα φάρμακα, τα underground – μη φαρμακευτικής ποιότητας αναβολικά στεροειδή.
Όλα από τα παραπάνω μπορούν να προκαλέσουν σοβαρή τοξίνωση αν το συκώτι και τα νεφρά δεν λειτουργούν άριστα και αν ο χρόνος-ποσότητα έκθεσης σε αυτά είναι μεγάλη.
Tι να κάνω για να προστατευτώ ;
Διατροφή
Η αποχή από τα επεξεργασμένα και γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα θα επιστρέψουν στο σώμα σας να «τακτοποιήσει» τις συσσωρευμένες σε αυτό τοξίνες. Η ταυτόχρονη εισαγωγή ισχυρών φυτικών αντιοξειδωτικών, μετάλλων (κάλιο, μαγνήσιο, σελήνιο), βιταμινών (C,E και D) προερχόμενα από την κατανάλωση φρέσκων, βιολογικών κατά προτίμηση (περιέχουν μικρότερη ποσότητα φυτοφαρμάκων) φρούτων, λαχανικών και ξηρών καρπών (ανάλατοι, άψητοι) θα αναζωογονήσει τον οργανισμό σας. Γενικά στην διατροφή ισχύει ο κανόνας πως όσο πιο επεξεργασμένο είναι κάτι τόσο πιο αχρείαστο και βλαβερό είναι για τον άνθρωπο και αυτό διότι η φύση ξέρει τι κάνει. Το σώμα έχει την τάση να αυτοθεραπεύεται και αν του το επιτρέψετε είναι ικανό να αποκτήσει ξανά την εύρυθμη λειτουργία του. Χρειάζεστε τις βιταμίνες C, E, τις πολυφαινόλες και τα φλαβονοειδή που περιέχονται στα φρούτα για να μπορέσετε να προστατέψετε το DNA των κυττάρων σας και να καταπολεμήσετε τις φλεγμονές (από την χρόνια ύπαρξη των οποίων πηγάζουν σχεδόν όλες οι εκφυλιστικές ασθένειες). Αν τρώτε συχνά κονσερβοποιημένα τρόφιμα προσπαθήστε να τα αντικαταστήσετε με γυάλινα (π.χ τόνος), διότι εγκυμονεί ο κίνδυνος της συσσώρευσης βαρέων μετάλλων (αλουμίνιο κ.τ.λ).
Καθαρό νερό
Το νερό παρέχει στα σώμα τα απαραίτητα για την ύπαρξη βιολογικής ζωής μέταλλα και ιόντα. Για τον λόγο αυτό είναι ζωτικής σημασίας η διασφάλιση της ποιότητας του νερού που πίνετε. Το νερό της βρύσης σας πιθανών να περνάει από παλαιούς σωλήνες που προσθέτουν σε αυτό βαρέα μέταλλα, τα οποία κατακάθονται στα όργανα σας (ιδιαίτερα στο συκώτι και στο λεμφικό σύστημα). Αν δεν είστε σίγουροι για την ποιότητα του νερού που καταναλώνετε επενδύστε σε κάποιο καλό φίλτρο νερού που απομακρύνει τις γνωστές τοξικές για τον οργανισμό ουσίες (νιτρικά άλατα, χλώριο, βακτήρια κ.τ.λ) ή αλλιώς καταφύγετε στην χρήση εμφιαλωμένου (κατά προτίμηση από γυάλινο μπουκάλι).
Τα άρθρα μας προορίζονται για εκπαιδευτικούς και πληροφοριακούς σκοπούς και δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως ιατρικές συμβουλές. Για οποιαδήποτε διευκρίνηση, είτε αλλαγές στο διατροφικό σας πρόγραμμα είτε λήψη οποιουδήποτε συμπληρώματος διατροφής, συμβουλευτείτε τον προσωπικό σας επαγγελματία διατροφολόγο ή γιατρό.
